Lastig

Lea is twaalf jaar. Ze lijkt een gewoon meisje, maar achter die façade zit een diep gekwetst kind. Wat ze ook doet, hoe hard ze ook haar best doet, niets is goed genoeg voor haar ouders. Vooral haar moeder terroriseert haar. Op haar twaalfde wordt ze verantwoordelijk gesteld voor de zorg voor haar tweejarig broertje Ronnie, het huishouden, het eten en alles wat haar moeder teveel is. Haar moeder vindt haar lastig, moeilijk, dom en vervelend. Als lezer vind je het onbegrijpelijk waar Lea die moed vandaan haalt om elke dag haar moeder te behagen. Naar de buitenwereld toe houdt ze de schijn goed op: ze durft aan niemand vertellen wat er thuis gebeurt en ze heeft altijd een smoes klaar om er voor te zorgen dat er niemand bij haar op bezoek komt. De hardheid van de moeder is vaak schokkend, het grote contrast in de gevoelens voor Lea en Ronnie is schrijnend. Stilletjes aan ziet Lea toch in dat dit niet echt normaal is. Bij het buurmeisje gaat het er heel anders aan toe. Ze vindt het zeer vreemd dat ze daar complimentjes krijgt en gewaardeerd wordt. Maar al vlug krijgt Lea het verbod om bij de buren nog maar één voet binnen te zetten. Ook Ati, haar vriendin van op school, opent haar ogen. Toch durft ze niemand in vertrouwen te nemen. Haar juf merkt wel dat er iets niet pluis is en geeft haar de kans om haar hart te luchten, maar Lea blokkeert. Als lezer vraag je je op die momenten af: waarom ziet niemand dit? Waarom grijpt niemand in? Waarom laat Lea het niet toe dat ze geholpen wordt? Zo kabbelt het verhaal verder. Lea wordt behandeld als iets minderwaardigs en het ergste is dat ze zich gaandeweg ook zo begint te gedragen. Langzaam maar zeker zinkt Lea verder weg in de vergetelheid en cijfert ze zich weg. Het lijkt er op dat dit ook letterlijk gebeurt: ze ziet er veel te jong en veel te mager uit ... Haar cijfers op het Lyceum gaan ook spectaculair achteruit. En als ze haar kerstrapport aan haar vader moet laten zien, lijkt dat kleine beetje zelfrespect dat ze nog heeft, ook met één veeg vernietigd te worden. Maar dan barst de bom bij Lea. Ze verliest alle controle, al haar woede en frustraties komen vrij en nu mag iedereen het weten ... De auteur heeft zich duidelijk goed geïnformeerd en zette het hoofdpersonage zeer overtuigend neer. Op elke bladzijde van het boek word je met je neus op de feiten gedrukt en leef je mee met dat arme kind. Dat emotionele mishandeling evenveel pijn doet als bont en blauw geslagen worden, is duidelijk voelbaar. De gevoelens en het ‘niets ondernemen’ van de buitenwereld zijn realistisch geschetst. Hoewel echte actie ontbreekt, ben je toch geneigd om door te lezen. Je leeft mee met Lea en je hoopt heel hard dat er voor haar beterschap komt. Door haar plotse opstandigheid zet Lea wel wat in gang, maar hier blijf je dan als lezer op je honger zitten. Lea vlucht naar haar juf en neemt haar volledig in vertrouwen. Alle pijn, alle vernederingen, alle frustraties komen er uit. En net daar stopt het verhaal. Net nu je te weten gaat komen hoe het nu met Lea verder gaat, val je in een gat. Het kon nochtans even interessant worden als het verhaal dat je tot nu toe gekregen had. Voor kinderen die in een gelijkaardige situatie zitten als Lea zal dit zeker frustrerend zijn. Zij zullen dagelijks aan zichzelf die vraag stellen: wat gebeurt er als ik mijn stilzwijgen verbreek? Het boek sluit dan simpelweg af met een nawoord van Alette van Gend (gewezen maatschappelijk werker). Het somt op een erg zakelijke toon de mogelijkheden voor Lea op. Wat een contrast met de meeslepende sfeer in het verhaal! De laatste pagina’s geven nog een overzicht van organisaties waar je als kind terecht kan met hulpvragen of meldingen van kindermishandeling. Het gaat hier uitsluitend om Nederlandse organisaties en websites. ‘Lastig’ is een aangrijpend en soms hard boek met een moeilijke thematiek. Hoewel de auteur een goede poging onderneemt om dit onderwerp wat uit de taboesfeer te krijgen, is het toch jammer dat er niet wat meer mee gedaan werd. Een gemiste kans!