Het grote WAAROM? boek
Dit boek heeft ongewone afmetingen. Het is langer dan het breed is maar het is heel dik: ca. 280 pagina's. Het gaat enerzijds over vragen die kinderen zich wel eens stellen en anderzijds vragen waar ze nog nooit aan gedacht hebben. Het boek bestaat uit zeven grote hoofdstukken van elk onderdeel geef ik enkele voorbeelden van vragen.
1. Dieren en Natuur (p. 8-45): waarin o.a. vragen als: Hoe slapen vissen? Hoe weet een dierenarts of een dier ziek is? Wat is biologisch voedsel? Wat is een luchtspiegeling? en nog 27 andere vragen.
2. Het menselijk lichaam (p. 48-80) waarin bv.: Waarom zijn meisjes anders dan jongens? Hoe word je verkouden? Wat is hoogbegaafdheid? maar ook: Wat is een dwangneurose? Deze laatste vraag leek me niet meteen iets wat kinderen bezig houdt maar toen ik de uitleg las merkte ik dat iedereen wel in lichte mate zoiets heeft (twintig keer voelen of de deur op slot zit; overdreven veel je handen willen wassen ...). Verder lees ik dat het met angst te maken heeft en dat mensen die van zichzelf dingen moeten doen en daar heel erg onder lijden, kunnen geholpen worden door medicijnen en therapie.
3. Uitvindingen en wetenswaardigheden (p. 94-124) met o.a.: Hoe is bepaald dat een week zeven dagen duurt? Wie heeft wc-papier uitgevonden? Wat is een blog en een plog? Wie stuurde de eerste e-mail? Wat is braille? De vragen over blog en e-mail zijn de enige die over ICT gaan.
4. Hemel en aarde (p. 128-166) waarin: Wat is oneindigheid? Waarom lopen ze aan de andere kant van de aarde niet ondersteboven? Wat is een UFO? Wanneer slaat de bliksem in? Wat is niets?
5. Het leven na de dood (p. 170-206): gaat over gelovig, bijgelovig, ongelovig, godsdiensten, goed en kwaad, mystiek, het hiernamaals,... Kortom over dingen waar we ons niets kunnen bij voorstellen en die veel vragen oproepen zoals: Wie moet je geloven? Wie heeft de mens gemaakt? Wat is goed en kwaad? Waarom zijn overleden mensen in de hemel terwijl ze in de aarde begraven zijn? Hier is het antwoord nogal vrijblijvend: "Wat de hemel precies is en hoe het er daar uitziet, is voor iedereen verschillend. Maar dat het er mooi (?) is daarover lijkt iedereen het eens te zijn. Naar de hemel gaan is een uitdrukking die ons achterblijvers dus troost kan geven." Als kinderen dan verder vragen, is het aan de volwassene om het gesprek niet te ontwijken.
6. Gevoelens (p. 210-240) met o.a.: Wie ben ik? Waarom zijn we jaloers? Wat is liefde? Waarom houden mensen eerst wel van elkaar en dan later niet meer? Hoe kunnen we verder leven als iemand van wie we houden is doodgegaan?
7. Mens en Maatschappij (p. 248-269): Waarom zijn er oorlogen? Hoe kun je denken in een vreemde taal? Hoe word je een genie? Hoe zorg je dat je door een groep geaccepteerd wordt? Wanneer mag je weigeren te gehoorzamen? (p. 248) De voorbeelden bij deze laatste vraag zijn goed, maar louter historisch bv. joden aangeven in de oorlog en apartheid in Zuid-Afrika, terwijl men geen aandacht geeft aan bedreigende situaties zoals verplicht worden om te stelen of seksuele agressie.
Elke vraag wordt beantwoord in vijf korte tekstblokjes in bevattelijke taal, als het kan grappig en relativerend. Op de tegenoverliggende bladzijde staan cartoons met tekstballonnen. Je kan je afvragen of zulke boeken nog zin hebben in het ICT-tijdperk. Mijn antwoord is ja want het boek geeft niet alleen aanzetten tot nadenken en een gesprek over vragen die veel kinderen zich weleens stellen, het reikt ook vragen en daarmee onderwerpen aan waarover ze nog nooit hebben gehoord en waarover ze zich dus geen vragen kunnen stellen. Je kan het beschouwen als een aanzet om verder te zoeken. Het boek is nuttig in klasbibliotheken vanaf een vierde leerjaar (lessen W.O.) en in elk gezin met kinderen van die leeftijd. Het is trouwens ook interessant voor volwassenen. Er is geen register maar dat wordt vervangen door vragenlijsten bij ieder onderdeel achteraan in het boek.