Het zoete water
Janne en Lot zijn onafscheidelijk. De twee zussen lijken sprekend op elkaar. Het enige verschil tussen de zussen zijn de krullen van Lot en het steile haar van Janne. Als ze samen zwemmen, merk je zelfs daar niets meer van. Lot en Janne hebben het thuis lang niet slecht. De brouwerij van vader doet het goed en ze mogen samen naar school. Wanneer Lot aandacht begint te krijgen van jongens neemt hun leven een andere wending. Moeder kan een mogelijke smet op de familie niet aan. Ze overtuigt hun vader om Lot te laten intreden als non. Alleen zo kan ze een eerbaar leven krijgen. Lot heeft zelf geen keuze. Ze wordt opgenomen in het Zwartewaterklooster. Voortaan zal ze als zuster Odelia door het leven gaan. Lot verliest niet alleen haar naam. Als zuster mag ze geen bezittingen hebben en ook contact met haar familie is verboden. De rest van haar leven gescheiden zijn van haar zusje is ondenkbaar voor Lot. De eenzaamheid en het verdriet moet ze alleen verwerken. Verdriet is niet toegestaan. Het dagelijkse kloosterleven is ontzettend zwaar. Voor zuster Odelia is het een aaneenschakeling van bijna onmenselijke regels, zware straffen en vernederingen. Lijden is immers goed voor de ziel. En dan gebeurt er een vreselijke ramp. Een ramp waarin Lot alles verliest. Ook zichzelf.
Het verhaal van Janne en Lot speelt zich af in Hasselt, Nederland, in het jaar 1412. De Moderne Devotie, een streng christelijke stroming, was op haar hoogtepunt. Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van Lot en geeft je als lezer een vrij gedetailleerde inkijk in het kloosterleven in de 15de eeuw. Dat leven is zwaar en gaat gepaard met grote eenzaamheid. Als lezer leef je enorm mee met de zelfzekere Lot die door de harde hand van de kloosterorde langzaamaan haar eigenwaarde verliest. De onredelijkheid van de regels, de barbaarse straffen en de emotionele vernederingen laten je niet ongeroerd. Het besef dat deze praktijken ooit tot de realiteit behoorden maakt dit verhaal nog 'echter'. Als lezer voel je al snel een band met hoofdpersonage Lot. Eikenaar weet een zekere spanning in het verhaal in te bouwen. Het is dan ook moeilijk dit boek lange tijd te laten liggen.
Het fictieve verhaal van Lot en Janne vormt het hart van deze historische roman. De gebeurtenissen rondom hen zijn echter gebaseerd op ware gebeurtenissen. Joke Eikenaar deed veel onderzoek om een geschiedkundig zo kloppend mogelijk verhaal te schrijven. Achterin geeft ze een inkijk in haar werkwijze en een opsomming van de geraadpleegde bronnen en gebeurtenissen die in het verhaal verwerkt werden. Eikenaar is naast auteur ook illustrator. Omdat ze niet kan kiezen tussen tekenen en schrijven doet ze ze maar allebei. In deze roman vind je geen illustraties. Eikenaar besteedde echter extra veel aandacht aan het beschrijven van details zoals bv. de knoopjes van het rode vestje van Lot. Die details werden ook in hun historische context gecontroleerd. Zo golden in de Middeleeuwen bijvoorbeeld strenge regels wat betreft klederdracht. Dankzij al die kleine beschrijvingen slaagt Eikenaar erin de wereld van Lot en Janne echt tot leven te brengen. Eventueel ongekende termen uit het kloosterleven worden uitgelegd in een verklarende woordenlijst. De oude kaart vooraan is een handige hulp bij het lokaliseren van de gebeurtenissen. De afbeelding op de omslag, ontworpen door JeRoen Murré, is mysterieus en dramatisch. Een beeld dat je, net als het verhaal zelf, niet snel los laat.
Na De Vloek van Voorst is Het zoete water de tweede historische roman van Joke Eikenaar. Een verhaal dat je als tiener zeker niet onberoerd zal laten.