Radio Popov

en de vergeten kinderen

Alfred is een eenzame jongen. Zijn moeder kent hij niet en zijn vader is niet alleen voortdurend op zakenreis, maar hij verwaarloost zijn zoon volledig, ziet hem niet eens staan. Wanneer Alfred op een nacht aan de voordeur probeert in slaap te vallen, valt er een krant in de bus met boterhammen en een appel. Die komen van Amanda, een vrouw met Senzoren die het zuchten van vergeten kinderen kan horen. Amanda neemt Alfred mee naar haar huisje en laat hem haar bijstaan in haar zorgtaak. Op zolder ontdekt Alfred een heel oude radio, krijgt hem aan de praat, en start met nachtelijke uitzendingen voor andere vergeten kinderen.

Ontroerend, hartverwarmend, meeslepend ... zo kan je dit boek omschrijven. De Finse Anja Portin zet schrijnende thuissituaties neer: drinkende ouders, ouders die hun kind in die mate overbeschermen dat ze hen opsluiten in hun kamer, een moeder die te veel moet werken om het hoofd boven water te houden, een gewelddadige stiefvader. Het lijkt hard om jonge kinderen te confronteren met dergelijk leed, maar in plaats van in te zoomen op hun ellende beschrijft Portin vooral de kracht en zelfredzaamheid van die kinderen, waardoor hun verhalen draaglijk worden. En dat op een heel poëtische manier. Alfred, die niet eens zeker is van zijn eigen naam omdat zijn vader die nooit uitspreekt maar het heeft over ‘de jongen’ of ‘hij’, herleeft telkens wanneer Amanda het over ‘we’ heeft. Dat hij met iemand verbonden is, en deel mag uitmaken van gezamenlijke plannen, is voor hem volledig nieuw en helend. Heel voorzichtig durft hij geloven in zijn eigenwaarde. Hoopgevend is ook het bestaan van Senzoren, mensen met oren die gaan trillen wanneer ze het zuchten van vergeten kinderen waarnemen, mensen met een groot empathisch vermogen dus. Amanda is zo iemand, maar ook een meester van Alfred en nog een heleboel andere mensen. Positief is zeker ook dat Alfred zich op zijn beurt gaat inzetten voor andere verwaarloosde kinderen.

Op de vide bij Amanda, waar hij slaapt, vindt hij een negentiende eeuws radiotoestel van Aleksandr Stepanovitsj Popov, wellicht de feitelijk uitvinder van de radio. Portin geeft op het einde wat meer info over deze historische figuur waarbij ze ook aangeeft dat de vriendschap met Amanda’s tante Olga wel verzonnen is. Het boek eindigt met een kerstfeest met alle vergeten kinderen uit Amanda’s wijk en een kerstcadeau voor Alfred dat zelfs een beetje begrip oproept voor het gedrag van zijn vader.

De Nederlands Jade van der Zalm maakte de aantrekkelijke, sfeervolle cover. De zwart-witillustraties binnenin bekoren minder. Het boek won de zeer belangrijke Finlandia Juniorprijs in 2020.