Twintig parels

Verhalen uit Duizend-en-een-nacht

Iedereen kent 'De vertellingen van duizend-en-een-nacht'. Een samenklontering van verhalencycli uit diverse culturen en eeuwen, in het begin van de achttiende eeuw binnengesijpeld in West-Europa, en de basis van onze beeldvorming van de Arabisch-Islamitische wereld.

Meest bekend is wellicht nog het raamverhaal, een van de vroegste voorbeelden hiervan: na het overspel van zijn vrouw is koning Sjahriaar zo gedesillusioneerd in de liefde dat hij elke dag een ander meisje huwt, om haar meteen na de eerste liefdesnacht te laten onthoofden. Sjahrazade, dochter van de grootvizier en verwoed lezer en schrijfster, besluit de koning te redden van zijn vrouwenhaat en zo vele vrouwenlevens te redden. Ze vraagt haar vader haar uit te huwelijken. Nacht na nacht slaagt ze erin de koning aan haar verhalen te binden, telkens stoppend op een hoogtepunt, zodat de koning haar moet sparen om het vervolg te kennen. Langzaam gaan koning Sjahriaars ogen open.

Twintig parels selecteerde Ed Franck uit Richard van Leeuwens vertaling en compilatie van ‘De vertellingen van duizend-en-een-nacht’. Een panoramisch zicht bieden op de verhaalsoorten was daarbij zijn leidraad, naast de kwaliteit van een verhaal volgens zijn persoonlijke smaak. Duizend en een verhalen zijn het overigens nooit geweest, dat is gewoon een oosterse manier om te zeggen dat het er heel veel waren. Deze parels heeft hij opgepoetst om ze ook voor de hedendaagse lezer te laten glanzen: zijn ingrepen in herhaling, ritmiek, het schrappen van poëziefragmenten enz. licht hij achteraan in het boek uitvoerig toe. Ondanks dit oppoetsen blijven de verhalen wat te veel kabbelen, maar wellicht is dit de eigen stijl van de oorspronkelijke teksten? Een mooie toevoeging van Ed Franck zijn de enkele woorden die Sjahriaar en Sjahrazade na elk verhaal wisselen, waaruit telkens de intelligentie van de jonge vrouw en het voortschrijdend inzicht van de koning blijkt. Ook de illustraties van Martijn van der Linden zijn (bijna twintig) parels. In heel sfeervolle kleuren zet hij de vreemde figuren neer die dit boek bevolken.