Verhalen uit de binnenstad

De specifieke stijl van Shaun Tan is telkens weer verrassend, zowel wat zijn schrijf- als tekenstijl betreft. Zijn doorbraak kwam er met De aankomst, een verhaal zonder woorden over migratie. Later volgden nog pareltjes, waaronder ‘Verhalen uit een verre voorstad’. Erkenning voor zijn werk volgde snel met verschillende prijzen en bekroningen. In 2011 kreeg hij de Astrid Lindgren Memorial Award. Het oeuvre van de veelbekroonde Australische auteur en illustrator Shaun Tan zou je nog het best kunnen samenvatten als ‘surreële grootstedelijke kunst’: realistische, vaak herkenbare beelden uit de grote stad als chronotoop krijgen een onwerkelijke aanvulling, zowel wat ontregelende figuren als opmerkelijke details betreft.

Verhalen uit de binnenstad bundelt 25 verhalen, die zich afspelen in een niet nader omschreven stad. De verhalen zijn surrealistisch, soms op het absurde af, maar ze hebben ook een nostalgische en poëtische toets. De verhalen zijn apart te lezen, maar zijn wel verbonden door het thema. Elk verhaal sluit af met één of meerdere illustraties die twee pagina’s vullen. De kleuren zijn donker, maar tegelijk ook warm en uitnodigend.
Elk verhaal start met een stevige openingszin (‘Op de 87ste verdieping wonen krokodillen’), zodat je meteen wil verder lezen. Opvallend is dat in elk hoofdstuk een dier centraal staat. Het leeft in een stedelijke omgeving, waar je het allerminst verwacht, tussen de mensen die vaak niet van hun bestaan afweten of hen negeren. Toch neemt Tan een standpunt in: het is de mens die voor deze toestanden gezorgd heeft. Vervuilde rivieren, natuurplekjes die ondoordacht volgebouwd werden, de mensheid die nonchalant omgaat met milieu, diversiteit en ook zichzelf …

Ondanks het surrealisme kan je je er als lezer nog comfortabel bij voelen. Het is zeker vreemd als kinderen ’s nachts vissen, maar dan in de lucht in plaats van in het water. Maar als je weet dat de vissen het water verlaten hebben omwille van de vervuiling, ben je helemaal mee. Je moet beroep doen op je verbeelding en inleving, maar voor wie dat kan zal kunnen genieten van dit boek. Het prikkelt je denken en je zintuigen en doet je kritisch kijken naar ons menselijk handelen. Wie zich hierin kan vinden, zal zich comfortabel kunnen nestelen in de sfeer van de prenten en de verhalen en niet vreemd opkijken als er directieleden veranderen in kikkers, kuddes paarden die op de snelweg draven of duiven die beleggingsspecialisten zijn. Het boek draait om sfeer en verbeelding.
Tans schrijfstijl is sober en krachtig. In enkele regels kan hij het tragische relaas doen van de laatste neushoorn. De prenten versterken dit nog meer. In andere verhalen schrijft hij dan weer poëtisch en luchtig. Inhoudelijk is dit een boek voor de meer geoefende lezer, eentje die zich kan vinden in de sfeer en de stijl. Deze lezers zullen vingers en duimen aflikken bij deze prachtige samensmelting van tekst en illustraties