Wie niet weg is wordt gezien
Wie niet weg is wordt gezien' is een autobiografisch verhaal over een Joods meisje tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verscheen voor het eerst in 1981, werd talloze keren herdrukt en kreeg verschillende prijzen. Het boek werd o.m. bekroond door zes Nederlandse kinderjury’s, werd bekroond met een Vlag en Wimpel en genomineerd voor de Duitse Staatsprijs voor Jeugdliteratuur. Ik vind dit boek verbazingwekkend door zijn eenvoud. Ida Vos vertelt over de dingen van alledag, en hoe zij dat als kind beleefd heeft. Ze beschrijft hoe Joden door de Duitse bezetters en hun Nederlandse medestanders steeds meer beknot werden in hun vrijheid: Rachel mocht niet meer fietsen, ze mocht niet meer mee verstoppertje spelen want ze mocht niet meer in het park komen, ze mocht niet meer naar haar gewone school, ze mocht niet meer met het openbaar vervoer, boodschappen doen mocht enkel nog tussen drie en vijf… . Uiteindelijk besloten haar ouders onder te duiken. Het boek eindigt kort na de bevrijding. Toch gaat de oorlog nog verder: het gezin heef het overleefd, maar de lijst met gestorven/verdwenen familieleden en kennissen wordt alsmaar langer. En diegenen die uit de kampen teruggekeerd zijn, zijn gehavend voor de rest van hun leven. Door over de eenvoudige, voor kinderen belangrijke dingen van alledag te schrijven probeert Ida Vos kinderen van vandaag te laten aanvoelen hoe het destijds voor Joodse mensen moet geweest zijn, hoe het aanvoelt om op grond van je afkomst veroordeeld en verschopt te worden. Bovendien wil ze duidelijk maken dat wat er toen gebeurd is, vandaag opnieuw kan gebeuren. "Vroeger mochten kinderen niet bij Joodse gezinnen spelen, vandaag niet bij Turkse of Marokkaanse gezinnen", stelt ze vaak in interviews. Toch is het niet al kommer en kwel in dit boek. Ze laat ook ruimte voor vrolijke voorvallen en gebeurtenissen. Al bij al is dit boek vrij sober geschreven. De vrij korte hoofdstukken worden hier en daar afgewisseld met krantenknipsels uit de oorlogsjaren. Deze mix van geschiedenis en – autobiografisch – verhaal toont niet alleen aan hoe erg het was, het laat het je ook voelen. Dit boek werd aangevuld met een heleboel foto’s en sluit af met een interview met de auteur. Ida Vos overleed op 3 april 2006.